Współczesna nauka prawa porównawczego nie poświęca wystarczającej uwagi badaniu osobliwości istnienia w świecie różnych systemów prawnych, w szczególności systemu prawa religijnego. W nowoczesnym świecie istnieją cztery systemy prawne prawa religijnego – muzułmański, hinduski, żydowski i kanoniczny, które znajdują się w jednej gałęzi prawa - prawa wyznaniowego.
Prawo kanoniczne. W porównaniu z innymi systemami prawa religijnego , prawo kanoniczne często pozostaje „ciemną stroną” dla prawników i badawców. Tłymaczy się to przede wszystkim ze względu na małe rozprzestrzenianie tego systemu we współczesnym świecie. Prawo kanoniczne (ius canonicum) ,-często nazywa się jeszcze prawem Kościelnym, - jest to to zbiór norm, obowiązków i praw, które regulują stosunki wewnątrz i poza religijną instytucją Kościoła katolickiego. [1] Prawo kanoniczne jest tworzone wyłącznie przez sam Kościół i składa się z norm, który zaczynają się nie tylko od Kościoła, ale także od innych stosunków prawnych, które podlegały jego jurysdykcji w Średniowieczu. Prawo kanoniczne jest rozumiane i przedstawiane jako dziedzina, która ma charakter normatywny, uporządkowany, skoordynowany, systematyczny. Jego normy stosowane są wyłącznie w tych stosunkach, które mają charakter kościelno-religijny – w szczególności w związku z działalnością na arenie międzynarodowej Watykanu lub Kościoła Powszechnego
Rzeczywiście, prawo kanoniczne jest stosowane znacznie mniej niż w Średniowieczu, pozostając dominującym systemem tylko dla jednego kraju - Watykanu. W innych Europejskich państwach istnieje zasada rozdziału kościoła od państwa. Obecnie tylko kilka państw uznaje ważność prawa kanonicznego na swoim terytorium. Zgodnie z art. 111 Konstytucji Cypru wszelkie pytania dotyczące zaręczyn, małżeństwa, rozwodu, separacji prawnej lub restytucji praw małżeńskich lub stosunków rodzinnych powinny być uregulowane przez prawo Greckiego Kościoła Prawosławnego lub odpowiednio Kościoła innej grupy religijnej. Głównym żródłem prawa kanonicznego występuje Kodeks Prawa Kanonicznego 1983 roku, - Kanony , którego dotyczą jedynie Kościoła łacińskiego. [2]
Żydowskie prawo. Wszelkie próby zrozumienia obecny stan społeczeństwa izraelskiego musi uwzględniać szczególne miejsce, jakie zajmuje w nim judaizm nie tylko jako religia i czynnik politycznych sprzeczności w społeczeństwie, ale jako jedno z głównych źródeł. Do tej pory nauki prawne nie sformułowały jednak ogólnego opisu prawa żydowskiego jako systemu prawnego z określeniem odpowiednich cech szczególnych, które je wyróżniają z innych systemów religijnych i prawnych.
Prawo judaistyczne (żydowskie) to system religijno-prawny regulujący stosunki społeczne w społeczności żydowskiej wyznającej judaizm. Główną cechą zydowskiego prawa jest jego mononarodowy charakter systemu prawnego. Chodzi o to, że prawo żydowskie dotyczy wyłącznie jednego narodu – Żydów. To odróżnia prawo żydowskie od wszystkich innych systemów religijnych i prawnych. Historia rozwoju prawa żydowskiego jest wyjątkowa w historii świata. Przez prawie dwa tysiące lat prawo żydowskie istniało i rozwijało się w warunkach całkowitego braku państwowości wśród ludu. Normy prawa żydowskiego zawierają głównie obowiązki i zakazy. Podobnie jak w innych systemach religijnych, w prawie żydowskim normy, które zabraniają i obligują, przeważają nad tymi, które zezwalają, jus cogens nad dyspozytywem.
Prawo żydowskie i prawo izraelskie to różne systemy prawne. Izraelski system prawny jest mieszany, są w nim cechy rzymsko-germańskiego, common law i religijnych systemów prawnych — prawa żydowskiego, muzułmańskiego i kanonicznego. Dziś prawo żydowskie reguluje tylko niektóre rodzaje stosunków społecznych związanych ze statusem Żydów. Prawo żydowskie aktywnie wpływa na prawo Izraela, co przejawia się przede wszystkim w konsolidacji zasad i norm prawa żydowskiego na szczeblu państwowym. W ten sposób Deklaracja Niepodległości ustanowiła zasadę, zgodnie z którą Izrael został uznany za państwo żydowskie. Zasady prawa żydowskiego są obecnie szeroko stosowane nie tylko w prawie regulującym stosunki małżeńskie i rodzinne, ale także w prawie karnym, cywilnym i pracy.
System sądowniczy Izraela jest bardzo złożony, na co składa się wiele czynników o charakterze historycznym, religijnym, narodowym, a także wpływ systemów sądowniczych niektórych krajów zachodnich. Na podstawie ustawy „O sądownictwie” z 1984 r. w Izraelu działają sądy świeckie i wyznaniowe. System sądowniczy Izraela dzieli się na dwie grupy: sądy powszechne i sądy specjalne. Sądy powszechne obejmują sądy pokoju, sądy mniejszych spraw, sądy rejonowe i sądy najwyższe. Sądy szczególne: w sprawach pracowniczych, rodzinnych, transportowych, komunalnych, rabinackich i innych wyznaniowych, wojskowych.
Możemy podsumować, że we współczesnej doktrynie prawnej brakuje należnej wiedzy o prawie kanonicznym i żydowskim. Prawo kanoniczne nie jest dzisiaj powszechnie wykorzystane, porównując do tego jak było w czasach Średniowiekowych. Natomiast prawo żydowskie nie jest to same co prawo izrailskie. One mają swoje wlasciwe cechy, odmianości i systemy.
Wykorzystane żródłą:
1. Kodeks Prawa Kanonicznego od 1983.
2. Arnold Rzepecki. Funkcjonowanie prawa kanonicznego w polskim porządku prawnym – zarys tematu. Wrocław 2018 rok
3. J. Dudziak, Prawo kanoniczne – I. Normy ogólne, Tarnów 2002.
4. I. Grabowski, Prawo kanoniczne, wyd. 4, Warszawa 1949.
5. Deklaracja niepodległości państwa Izrael z dnia 14 maja 1948 roku.
______________________
Науковий керівник : Торончук Іван Желувич, кандидат юридичних наук, доцент кафедри Європейського права та порівняльного правознавства Чернівецького національного університету імені Юрія Федьковича
|
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License
Знайшли помилку? Виділіть помилковий текст і натисніть Ctrl + Enter
