Jedną z innowacji w procesie karnym jest procedura mediacji, dla realizacji której Ustawa Republiki Białoruś z dnia 12 lipca 2013 roku № 58-Z «O mediacji» (dalej - Ustawa o mediacji) stworzyła prawdziwy prawny podstaw. Ta Ustawa pozwala używać tej procedury, nie tylko dla rozstrzygania sporów wynikających z cywilnych, rodzinnych i stosunków pracy, ale także «w zasięgu innych rodzajów postępowania w przypadkach przewidzianych w aktach prawnych». Jednakże, ponieważ odpowiednich przepisów Kodeksu postępowania karnego Republiki Białoruś (dalej - KPK) nie istnieje, to zakres Ustawy o mediacji do tej pory nie reguluje rozstrzyganie sporów wynikających ze stosunków karno-prawnych.
Należy zauważyć, że proces karny przewiduje pojednania (p. 5 cz. 1 art. 29, p. 4 cz. 1 art. 30 KPK), ale nie zamocowan sposób realizacji i nie przewidują udziału strony trzeciej. W związku z przypadkem braku regulacji pogodzenia, konieczne jest zapewnienie wymiany nieefektywnych zasad bardziej produktywnymi, mianowicie ustalenie mediacji w KPK.
Przepisy stanów zagranicznych pozwalają zastosowanie procedury przed rozprawą i po wyroku. Dla celów nienaruszania przepisów prawa karnego oraz procesu Republiki Białoruś jest niezbędne do korzystania z mediacji początkowo przed wydaniem decyzji przez sąd.
Ta możliwość pozwala nie zmieniać podstawowych zasad procesu karnego, ale raczej uzupełnienia go alternatywnym metodom rozwiązywania konfliktów. Dlatego konieczne jest wprowadzenie nowej procedury stopniowo, ostrożnie badając zachowanie społeczeństwa, jego reakcji i chęci skorzystania z mediacji w celu rozwiązania konfliktów w środowisku karno-prawnym.
W Republice Białorusi gdy sprawa kieruje się do mediacji konieczne potrzebuję zawiesić postępowanie do czasu zakończeniu procedury (cz. 1 art. 280, cz. 6 art. 302 KPK), co oznacza zawieszenie terminów, a w związku zachowanie zabezpieczeń chroniących prawa osób. Jeśli strony nie dojdą do porozumienia, przegląd sprawy wznawia się na zasadach ogólnych (cz. 4 art. 280 KPK). Możliwe jest, uzupełnić artykuł 280 КPK oraz stanowić podstaw do zawieszenia postępowania karnego «w związku z skierowaniem sprawy do mediacji».
Umowa przyjęta podczas postępowania mediacyjnego, powinna zawierać wyjaśnienie, w jaki sposób sprawa zostanie rozwiązana. Zawartość umowy mediacyjnej, sąd musi wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji, które mogą: złagodzić kare; nie stosować kary, a nawet obowiązkową karę we wszystkich przypadkach określonych w ustawie. Jeśli mediacja osiąga generacje umowy mediacyjnej to postępowanie zakończa się (art. art. 29, 30, 279, 303 KPK).
Podsumowujàc, należy zauważyć, że mediacja w sprawach karnych została zainstalowana w wiele stanów zagranicznych. Jednak, każdy z nich ma swoje własne cechy, od pytań konsolidacji ustawodawczych przepisów do możliwośći wprowadzenia procesu mediacji w różnych stadiach postępowania karnego. W związku z tym trzeba opracować: projekt modeli mediacji w stosunku do postępowania karnego Republiki Białorusi; przepisy, które powinny być ustalone w KPK Republiki Białorusi.
Literatura:
1. О медиации: Закон Респ. Беларусь, 12 июля 2013 года № 58-З // [Электронный ресурс]. Минск, 2017. Режим доступа: http://www.court.gov.by/brest/ mediation/a343401c. Дата доступа: 12.04.2017.
2. Уголовно-процессуальный кодекс Республики Беларусь от 16 июля 1999 года № 295-З // Консультант Плюс: Версия Проф. Технология 3000 [Электронный ресурс] / ООО «Спектр». – М., 2017.
3. Уголовный кодекс Республики Беларусь от 9 июля 1999 года № 275-З // Консультант Плюс: Версия Проф. Технология 3000 [Электронный ресурс] / ООО «Спектр». – М., 2017.
|